Жанның тамағы

Жанның тамағы. Абай өзімізді қоршаған болмысты танып-білу қамында жан құмары арқылы ізденіп, жанымызды «өрістетіп, өрісімізді үзартып, құмарланып жиған қазынамызды көбейтсек керек, бұл жанның тамағы еді...» дейді, яғни іштегі жан қуатымен жиған рухани қазынамыздың өзі де Абайда «ғибрәтлі» (үлгілі) және «нәфрәтлі» (жеркенішті) болып екіге белінеді. «Ғылым таппай мақтанба» өлеңіндегі «бес асыл іс», «бес душпан» пеп отырганы, бір жағынан жанның пайдалы тамағына жатса, екінші жағынан жанның зияңды тамағына жататынын байқаймыз. Ал Жүсіп Қарабағи болса, жанның пайдалы тамағына шын сеніп, жомарттық, ғылыми таным т.б. жатқызса, жанның зиянды тамағына күншілдік, сараңық, өтірік т.б. таңбалайды. Екі ойшыда да жанның тамағы жайлы танымныңтамыры бір жерден шығып түр.